Logo roczników historycznych
Logo Archiwum Skierniewic
Logo Muzeum
Logo Muzeum w wersji mobilnej
  • Strona główna
  • Aktualności
  • O Muzeum
  • Dla Zwiedzających
  • KONTAKT
Jesteś tutaj: Muzeum Historyczne Skierniewic im. Jana Olszewskiego - MHS / Aktualności / Rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków na Syberię w XX wieku

Rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków na Syberię w XX wieku

Data ogłoszenia 10.02.2021
Zdjęcie newsu

Rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków na Syberię w XX wieku 

 

Pierwszą masową deportację Polaków na Syberię w XX wieku przeprowadzono 10 lutego 1940 roku na podstawie decyzji Biura Politycznego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii i Rady Komisarzy Ludowych ZSRR z początków grudnia 1939 roku. Już jesienią 1939 roku zaczęły krążyć pogłoski, że NKWD sporządza listy Polaków wyznaczonych do deportacji.

******

Wybuch II wojny światowej podzielił Polskę na dwie części – zachodnia część kraju podbita została przez Niemców, wschodnia część kraju, zgodnie z Paktem Ribbentrop-Mołotow z dnia 23 sierpnia 1939 roku, wchodziła w zasięg wpływów Rosji.

Wkraczając na teren II RP w dniu 17 września 1939 roku okupant dokonywał brutalnych mordów na żołnierzach, policjantach. Rosjanom definitywnie chodziło o zwalczanie polskiej inteligencji.

_

Bolesnym ciosem dla całego narodu była zbrodnia katyńska – brutalne mordy na polskich oficerach. Jak powszechnie wiemy 5 marca 1940 roku członkowie Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewickiej) i samego Stalina podpisali wniosek o rozstrzelanie 25 700 obywateli Rzeczypospolitej przetrzymywanych przez NKWD.

_

Kolejnym etapem eksterminacji Polaków było przetransportowanie ich na „nieludzką ziemię” – Syberię.

Pierwsza masowa deportacja rozpoczęła się w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku. Objęła ona przede wszystkim polskich osadników wojskowych, służbę leśną oraz cywilnych kolonistów. Deportowani w tym okresie Polacy zostali wysłani do Kraju Krasnojarskiego, do Komi; osiedlono ich również w obwodach archangielskim, swierdłowskim oraz irkuckim.

Następna fala deportacji dokonana została w kwietniu 1940 roku; dotknęła przedstawicieli polskich elit – urzędników, nauczycieli, sędziów, jak i rodziny osób deportowanych w lutym 1940 roku (w tym rodziny polskich oficerów zamordowanych wiosną 1940 roku m.in. w Katyniu). W tym przypadku miejscem zesłania był Kazachstan (obwody: aktiubiński, akmoliński, kustanajski, pawłodarski, semipałatyński).

W czerwcu 1940 roku wywózki na Syberię objęły przede wszystkim Polaków (w tym obywateli polskich żydowskiego pochodzenia) ze środkowej i zachodniej części kraju, którzy po 1 września 1939 roku szukali na Kresach schronienia przed Niemcami.

W maju 1941 roku Rosjanie w dalszym ciągu „oczyszczali” okupowaną wschodnią cześć II RP. 22 maja 1941 roku rozpoczęła się kolejna masowa deportacja, teraz przede wszystkim mieszkańców Małopolski Wschodniej; ponownie – przedstawicieli polskich elit oraz rodzin osób deportowanych wcześniej.

W kolejnym miesiącu przeniesiono obywateli z państw nadbałtyckich.

W nocy, z 19 na 20 czerwca 1941 roku, tuż przed atakiem na Rosję również dokonano masowej wywózki Polaków z tzw. Zachodniej Białorusi (województwa białostockiego, poleskiego). Nie przeprowadzono jednak tej operacji do końca z powodu wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej. Niemcy zaatakowali Rosję w 22 czerwca 1941 roku.

_

Szacuje się, że w latach 1940–1941 w głąb Rosji deportowano 800 tysięcy do miliona osób; inni badacze opowiadają się za liczbą 300- 350 tysięcy. Te ostatnie dane pochodzą z udostępnianych po 1990 roku archiwów rosyjskich. Należy podkreślić, iż do dnia dzisiejszego nie ma pełnego dostępu do archiwów rosyjskich.

(Opracował: Piotr Paradowski)

Powrót do aktualności
Kontakt
Muzeum Historyczne Skierniewic im. Jana Olszewskiego
ul. Stefana Batorego 64 J
96-100 Skierniewice
+48 573 447 126 info@muzeumskierniewic.pl
Godziny otwarcia
Muzeum Historyczne Skierniewic im. Jana Olszewskiego
Dzień Godziny
poniedziałek: Zamknięte
wtorek: 10:00 - 18:00
środa: 9:00 - 17:00
czwartek: 9:00 - 17:00
piątek: 10:00 - 18:00
sobota: 10:00 - 18:00
niedziela: 10:00 - 18:00
Informacje
  • Ceny biletów
  • Regulaminy
  • BIP
  • RODO
  • Deklaracja Dostępności
Media społecznościowe
Copyright © 2022 Muzeum Historyczne Skierniewic im. Jana Olszewskiego
Wykonanie: Przemysław Sarzyński i Adam Brzozowski
Ta strona używa plików cookies
Pliki cookies służą do zapisywania waszych ustawień i preferencji, analizowania ruchu na stronach, zapewnienia funkcji mediów społecznościowych oraz personalizacji treści i reklam. Przejdź do naszych regulaminów aby dowiedzieć się więcej
Ta strona używa plików cookies do celów:
Wybierz powyższe i kliknij poniżej przycisk "Wyrażam zgody" lub "Nie wyrażam" aby kontynuować